Multimetreler avometre, voltmetre ve ohmmetre cihazlarının yaptığı işlemleri tek cihaz ile yapmanızı sağlayan cihazın adıdır. Avometre akım gücünü, voltmetre gerilim gücünü, ohmmetre direnç gücünü ölçümlenmesine yarayan aletlerdir. Ancak multimetre bu üç cihazın yapabildiği ölçümleri tek başına yapabiliyor olması ile oldukça ön plana çıkan bir araçtır.
Bu ölçümlere ek olarak multimetreler ile transistör kazancını, frekans boyutunu, sıcaklığı, diyotları, kondansatör kapasiteleri ölçülebilmektedir. Multimetrelerin iki çeşidi vardır. Bunlar analog multimetre ve dijital multimetreler olarak ayrılmaktadır.
Analog Multimetreler
Analog multimetreler gelişen teknoloji sebebiyle günümüzde çok da kullanılan araçlar arasında yer almamaktadır. Skalalı olan bu multimetrelerde gerilim değişimleri daha kolay gözlemlenebilmektedir. Ancak skalalı multimetrelerin bozulma olasılığı dijitallere oranla çok daha yüksektir.
Dijital Multimetreler
Dijital multimetreler, bir LCD ekran aracılığıyla ölçüm yapılabilen birim ile ilgili değeri gösteren araçlardır. Piyasa da çok çeşitli multimetreler bulunmaktadır. Bu çeşitlilik fiyatlara da yansımaktadır. Cihazın kalitesi, hassasiyeti, dayanıklılığına göre cihazlar arasında büyük fiyat farkları bulunmaktadır.
Multimetre Nasıl Kullanılır?
Dijital multimetrelerde kademe düğmesi vardır. Bu düğme ile ölçülecek büyüklük ya da ona uygun değer seçilerek işlem yapılır. Örneğin 40 Volt DC (Doğru Akım) kademesi seçilirse ölçülebilecek yüksek gerilim 40 volt DC’nin altında olacaktır. Bu nedenle seçilen kademe çok önemlidir. Çünkü, daha yüksek bir gerilim ölçümü yapılmak istendiğinde seçilen kademenin üstünde bir sonuç elde edilemeyecektir. DC seçimi yapıldığı için AC (Alternatif Akım) ölçümü de yapılamamaktadır. Bazı multimetrelerde DC/AC seçme tuşu bulunmaktadır. Ölçüm yapılacak büyüklüğün tam değeri bilinmiyor ise en büyük kademe seçilerek ölçüm yapılmaya başlanmalıdır. Bazı multimetrelerde kademe ayarı otomatik olarak gerçekleştirilebilmektedir. Bu özelliğe sahip multimetrelerde yapmamız gereken ölçülecek gerilimin DC mi yoksa AC mi olacağına karar vermektir.
Multimetreler de iki tane prob bulunmaktadır. Bu problardan siyah renkli prob COM soketine takılmalıdır. Com soketi ortak uç anlamı taşımaktadır. Kırmızı renkli prob ise ölçüm yapılacak gerilime göre doğru sokete takılmalıdır. A akım, V gerilim, Ω direnci ifade etmektedir.
Multimetre Seçiminde Değerlendirilmesi Gereken Parametreler
Duyarlılık
Duyarlı ölçüler yapılırken, ölçüm yapan kişinin ölçü aletinin iç direncini hesaplaması gerekmektedir. Bu özelliğe duyarlılık denmektedir. Ölçü aleti sınıfı etiketinde Ω/V birimi ile verilmektedir.
Count
Bir multimetrenin LCD ekranında gösterebileceği en büyük değeri ifade etmektedir. Bu değer ne kadar yüksek olursa ölçüm yapılan değer o kadar hassas gösterilir. Örneğin; 7.000 count olan bir multimetre ile 50.000 Count olan multimetreyi karşılaştırdığınızda; 7.000 Count olan bir multimetreyle 500 volt ölçüldüğünde ekranda 500.0 Volt görülecektir. Yani noktadan sonra bir basamak görünür. 50.000 Count bir multimetre ile aynı ölçüm yapıldığı zaman ise ekranda 500.00 V görünür. Yani noktadan sonra iki basamak görülecektir. Bu da ölçüm yapanlara on kat daha hassas bir ölçüm olanağı sağlamaktadır.
Çözünürlük
Bir multimetrenin yapabildiği en hassas ölçüm değerine verilen addır.
Doğruluk
Bir cihazın ekranda gösterdiği değerin gerçeğe ne kadar yakın olduğu ile ilgilenmektedir. Günümüzde belirli standartlar gereğince ölçü aletinin doğruluğu Kalibrasyon Sertifikaları ile belgelendirilmek zorundadır. Kullanılan ölçü aleti ne kadar çok fonksiyonlu, teknolojik ve fiyat pahalı olursa olsun ölçüm doğruluğu düşükse önemini ve değerini kaybedecektir.
Sağlamlık
Sağlamlık bir multimetre için önemli parametreler arasındadır. Zorlu şartlara dayanıklı bir ölçü aleti kullanmak bu nedenle avantaj sağlayacaktır. Yüksek sıcaklık, nem, toz gibi faktörler hem ölçüm doğruluğunu hem de cihazın ömrünü olumsuz yönde etkilemektedir.
Hız
Ölçüm anında hızlı tepkime süresi son derece önemli durumlardan biridir.
Kalibrasyon
Kalibrasyon Sertifikasına sahip bir cihaz olması oldukça önemlidir.