XRD Ne nemek? X-Işını Kırınım yöntemi yani XRD, her bir kristalin fazın kendine özgü atomik dizilimlerine bağlı olarak X ışınları karakteristik bir düzen içerisinde kırması esasına dayanarak çalışır.
Farklı olan her kristalin faz için bu kırınım profilleri bir nevi parmak izi gibi o kristali tanımlar. X-Işını Kırınım analiz metodu, analiz sırasında numuneyi tahrip etmez ve çok az miktardaki numunelerin dahi analizlerinin yapılmasını sağlar. Numuneler sıvı, toz, kristal ve ince film halinde olabilir.
X-Işını Kırınım cihazıyla kayaçların, kristalin malzemelerin, ince filmlerin ve polimerlerin nitel ve nicel incelemeleri yapılabilir.
Örnek Hazırlanması ve Ölçümü
Malzemenin fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre örnek hazırlandıktan sonra analiz şartları belirlenir. En basit haliyle kayaç ve mineral numuneleri havanda iyice öğütülüp toz haline getirilmelidir. Toz numuneler analiz edilmek üzere plastik kaplarda saklanabilir. Analiz edilecek örnekler özel numune tutucularına konularak XRD cihazının örnek tutucusuna yerleştirilir ve analiz edilir.
Cihaz ile Yapılabilen Uygulamalar
Xrd yani X-Işını Kırınım cihazı oldukça geniş bir uygulama alanına sahiptir:
• Jeolojide minerallerin ve kayaçların tanımlanmasında
• Metal ve alaşım analizlerinde
• Seramik ve çimento sanayiinde
• İnce film kompozisyonu tayininde
• Polimerlerin analizinde
• İlaç endüstrisinde belli bir malzeme içindeki polimorfların ve safsızlıkların tespitinde
• Arkeolojide, tarihi yapıları oluşturan malzemelerin tayininde
• Sentezlenen malzemelerin yapısının aydınlatılmasında
• Malzeme Biliminde
X-Işınları Kırınımı (XRD) Analizleri
Özellikle optik yöntemler (polarizan mikroskop altındaki incelemeler) ile incelemelerin sınırlı veya imkansız olduğu kayaç, cevher, kil mineralleri, endüstriyel hammaddeler ve kristalen malzemeler ile böbrek taşlarının nitel ve nicel olarak analizleri yapılmaktadır. Toz haline getirilen numuneler, özel numune tutuculara konularak XRD cihazlarının özel örnek localarına yerleştirilir ve analiz edilir.