Günlük hayatınızda geniş yer kaplayan mekanizmalar birçok kolaylık ve avantajı beraberinde getirir. Sinyal üretici olarak bilinen encoder de bunlardan biridir. En temel anlamı ile encoder bir milin dönme ya da ötelenme hareketine karşılık, sayısal bir elektrik sinyali üreten elektromekanik bir mekanizma olarak ifade edilebilir.
Encoder üzerinde yer alan kodlayıcılar sayesinde konum, sayım, hız ya da yön belirleme işlemleri yapılabilir. Aynı zamanda encoder kodlar aracılığı ile bu işlemleri yerine getirirken geri bildirim sinyali göndermektedir.
Encoder çalışma şekli olarak bağlı olduğu motor milinin hareketine karşılık sayısal elektrik sinyali üretmekle görevlidir. Bu sayede, hassas kontrollü makinelerin tüm hareketlerini ve pozisyon bilgilerini encoder aracılığı ile takip edebilirsiniz. Birçok encoder tipi bulunduğu için tüm izleme ve ölçümler çeşitlilik gösterebilir.
Genel olarak encoder bir şaftın açısal konumunu, hareketini, eksenini analog bir şekilde ya da dijital biçimde koda çevirebilmektedir. Çalışma prensibi olarak encoder şaftının bağlantı şekline göre bazı farklılıklar ortaya çıkabilir. Encoderlerin çalışma prensibi şöyle sıralanabilir;
Mutlak Encoder: Bu sisteme göre encodere güç verildiği anda dönen mile bağlı olarak çıkışlar verilir ve konum belirleme sağlanır. Mutlak encoder çalışması bittiğinde yani enerji kesilmesi halinde son bıraktığınız konumunda kalır.
Artımsal Encoder: Artımsal encoder ile mutlak encoder arasındaki en önemli fark enerji aldıkları andan itibaren bulunduğu konumu 0 olarak kabul etmeleridir. Buna göre, artımsal encoder bu değerin üzerine işlem yapmaktadır. Özellikle endüstriyel alanda artımsal encoder çalışma prensibinden sıklıkla yararlanılır. Bunun yanı sıra tezgahlarda, antenler, medikal cihazlar, paketleme makineleri, deri işleme makineleri gibi ürünlerde de sıklıkla kullanılır.
Encoder Nerelerde Kullanılır?
Genel olarak encoderlerin kullanım alanları pek çok şekilde karşınıza çıkar. Encoder kullanılan alanlar şöyle sıralanabilir;
Otomasyon sistemleri
Endüstriyel kontrol işlemleri
Deri ve tekstil işleme makineleri
CNC tezgâhları
Presleme makineleri, vinç
Paketleme ve baskı makineleri
Medikal makineler ve cihazlar
Kapı kontrol makineleri ve cihazlar
Levha işleme makineleri ve cihazlar
Servo motorları ve sistemleri
Çimento ve diğer yapı ürünleri işleme makineleri
Balanslar ve ölçekler